การเลือกซื้อเพชรกับการพิจารณามลทินภายใน
มลทินภายในหรือ Inclusion เป็นลักษณะเฉพาะตามธรรมชาติที่เกิดขึ้นภายในอัญมณี เป็นสิ่งหนึ่งที่ช่วยในการจำแนกชนิดของอัญมณี และจำแนกอัญมณีเทียมหรืออัญมณีสังเคราะห์ออกจากอัญมณีแท้ได้ และมีลักษณะพิเศษตรงที่ ในอัญมณีแต่ละเม็ดนั้น จะไม่มีเม็ดไหนที่มีมลทินภายในเหมือนกัน ดังนั้นเมื่อเกิดการสูญหายหรือถูกขโมย เราจึงสามารถใช้มลทินภายในในการยืนยันความเป็นเจ้าของอัญมณีเม็ดนั้นๆได้
แต่ในบางครั้งมลทินภายในก็มีส่วนทำให้อัญมณีมีความสวยงามลดลงได้เนื่องจากแสงที่ตกกระทบจะถูกรบกวนจากมลทินภายใน หรือมลทินบางชนิดก็อาจทำให้เพชรแตกร้าวหรือเสียหายได้ง่ายขึ้น ซึ่งเพชรที่ปราศจากมลทินใดๆนั้นมีน้อยมาก และย่อมมีราคาที่สูงมากเช่นกัน เพชรที่มีจำหน่ายโดยทั่วไปนั้นจึงเป็นเพชรที่มีมลทินทั้งภายในและภายนอกในระดับที่ต่างๆกันไป แต่วิธีการเลือกซื้อเพชรนั้นไม่ได้ยากเลย เพียงแค่พิจารณามลทินภายในที่ไม่มีส่วนทำให้เพชรมีความแข็งแรงลดลงหรือลดค่าความงามลงก็เพียงพอแล้ว
มลทินภายในเพชร สามารถจำแนกได้ดังนี้
Crystal / Mineral Inclusion
บางครั้งเราอาจพบผลึกแร่หรือคริสตัลขนาดเล็กภายในเพชร เช่น garnet, dioside, olivine,spinel, calcite,iron oxides, silica ซึ่งส่วนใหญ่ไม่สามารถมองเห็นได้ด้วยตาเปล่า แต่ก็มีบ้างที่พบผลึกขนาดใหญ่มาก หรือกลุ่มของผลึกขนาดเล็กๆ ที่ส่งผลต่อ clarity grade ของเพชร
(ซ้าย) ผลึก garnet (ขวา) ผลึก Diopside
มลทินเหล่านี้ใช่ว่าจะไม่ดีเสมอไป เพราะหากมองว่าเป็นสิ่งพิเศษที่สร้างความแตกต่างจากเพชรเม็ดอื่นๆ การเลือกเพชรที่มีผลึกโกเมน (garnet) เป็นมลทินภายในสำหรับผู้ที่มีโกเมนเป็นพลอยประจำเดือนเกิดก็อาจสร้างคุณค่าทางจิตใจได้
Pinpoint Inclusion
เป็นผลึกขนาดเล็กมากๆ มีทั้งที่เป็นผลึกใสและสีเข้ม พบในลักษณะเดี่ยวๆ หรืออยู่รวมกันเป็นกลุ่ม ซึ่งกรณีที่เกิดรวมกันเป็นกลุ่มใหญ่ ที่เรียกว่า cloud ซึ่งจะส่งผลต่อ clarity grade ของเพชร
Laser Lines
มลทินนี้ไม่ใช่มลทินตามธรรมชาติที่เกิดในเพชร แต่เกิดจากการที่ใช้แสงเลเซอร์ผ่านเข้าไปในเนื้อเพชรเพื่อนำผลึกคาร์บอนขนาดใหญ่ออกจากเพชร โดยมากแล้วมลทินนี้จะไม่ส่งผลต่อการแตกร้าวของเพชร
Feathers
รอยแตกภายในเพชรที่มีลักษณะคล้ายกับขนนก รอยแตกขนาดเล็กจะไม่ค่อยส่งผลกับความแข็งแรงของเพชร ในการซื้อเพชรให้พิจารณาดูว่ารอยแตกนี้ไม่ได้เกิดขึ้นที่ผิวเพชร โดยเฉพาะบริเวณส่วน top ซึ่งเป็นส่วนที่สัมผัสกับหนามเตยเมื่อทำตัวเรือนเครื่องประดับ ซึ่งมีโอกาสเกิดความเสียหายได้ง่าย
Grian Lines / Growth Lines
เกิดจากผลึกที่มีลักษณะการเจริญผิดปกติ หากไม่มีสีจะไม่ส่งผลต่อ clarity grade ยกเว้นกรณีที่มีขนาดใหญ่มาก หรือมีสีขาวและสีอื่นๆ
นอกจากมลทินภายในแล้ว ยังมีตำหนิภายนอก (Blemish) ที่ต้องพิจารณาควบคู่กันไป ซึ่งจะนำเสนอในครั้งหน้าค่ะ
ข้อมูลและภาพประกอบ AllAboutGemstones.com, About.com, Aiyara Gems